Independentzia: aurrekariak

Pin
Send
Share
Send

1776ko uztailaren 4an Kongresuak onartutako Estatu Batuetako Independentzia Deklarazioa, Iparraldeko auzokideen independentziaren osaketa, Versaillesko Itunean 1783ko irailaren 3an onartutakoa. Frantziaren laguntza, Ingalaterrarekin gerran Washingtonek bere borroka aurrera eramaten lagundu zuelarik.

Nazio berriaz kaleratu zen irudia erregeen absolutismotik askatu zen herrialde batena zen.

Zenbait pertsonairen pentsamendu entziklopedikoa: Voltaire, despotismoaren aurka zegoen, Montesquieu, botere banaketaz hitz egiten zuena; Rosseauk, norbanakoaren eskubideei eta askatasunei buruzko ideiekin eta Diderot eta D'Alambert-ek, arrazoiaren lehentasuna eta bikaintasuna goratu zituzten.

Frantziako Iraultzak (1789-1799) pribilegioak ezabatu, errege boterea, parlamentuak eta korporazioak suntsitu eta elizaren boterea alferrikakoa bihurtu zuen. Frantziako Batzar Konstituziogileak aldarrikatutako Gizakiaren eta Herritarraren Eskubideen Deklarazioa.

1808an Espainiako hiri garrantzitsuenak hartu zituen tropa frantziarren Napoleonen inbasioa, Carlos IV.ak Fernando VII.a deituriko semearen alde abdikatu zuen. Azken hori ez zuen Napoleonek aitortu eta bai bera bai bere aita espetxeratu egin zituzten eta tronua uko egin behar izan zioten.

Espainiako egoeraren berri 1808ko uztailaren 14an iritsi zen Mexiko Hirira. Lau egun geroago, Espainiako Berriko udalak, "Espainiako erresuma osoaren izenean", 1808ko uztailaren 19an eman zion erregeordeari Iturrigaray-k adierazpen bat honako puntu hauekin: benetako dimisioak baliogabeak zirela "indarkeriaz urratuak" zirelako; subiranotasuna erresuma osoan zegoela eta bereziki ahots publikoa zuten organoetan "nork gordeko zuen legezko oinordekoari itzultzeko (Espainia) atzerriko indarretatik libre aurkitu zenean" eta erregeordeak behin-behineko agintean egon behar zuela . Oidorrek errejidoreek hartutako ordezkaritzaren aurka agertu ziren baina hauek, esandakoa mantentzeaz gain, hiriko agintari nagusietako batzorde bat biltzeko proposatu zuten gaia aztertzeko (erregeordea, oidoreak, artzapezpikuak, kanonak, prelatuak, inkisidoreak, eta abar) abuztuaren 9an gertatu zena.

Francisco Primo de Verdad y Ramos abokatuak, Udaleko patronatuak behin-behineko gobernua osatzeko beharra planteatu zuen eta penintsulako batzordeak alde batera uztea proposatu zuen. Oidorrek kontrakoa uste zuten, baina denak ados zeuden Iturrigarayk gidatzen jarrai zezan, Fernando VII.aren teniente gisa, denek zin egin baitzioten abuztuaren 15ean.

Ordurako bi ikuspegi antagonikoak agerikoak ziren: espainiarrek Udalak independentzia lortzeko asmoa zutela susmatu zuten eta kreoliarrek suposatu zuten Audientziak Espainiarekiko menpekotasuna mantendu nahi zuela, baita Napoleonen agindupean ere.

Goiz batean, honako idazki hau agertu zen hiriburuko hormetan:

Ireki begiak, mexikarrak, eta aprobetxa ezazue abagune egokia. Herrikide maiteak, fortunak askatasunak antolatu ditu zure eskuetan; orain pertsona hispanomisibleen uztarria astintzen ez baduzu, zalantzarik gabe egongo zara.

Mexikori nazio burujabe gisa kalitatea emango zion mugimendu libertarioa hasi zen.

Pin
Send
Share
Send

Bideoa: Jone Miren Hernandezen hitzaldia (Maiatza 2024).